Najstarsze dzieje Trześniowa

 

Wieś Trześniów leży obecnie w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Haczów.

Miejscowość powstała na prawie niemieckim prawdopodobnie pod koniec XIV w. (nie zachował się dokument lokacyjny). Dokładnie nie wiadomo, kiedy wieś została założona. Po raz pierwszy jej nazwa pojawia się w źródłach z 1419 r.

Trześniów był wsią królewską do pierwszego rozbioru Polski. Dobra trześniowskie były we władaniu możnej szlachty. Na początku XIX w. wieś była własnością Rafała Kołłątaja, brata Hugona. Prawdopodobnie to on wybudował stojący do dziś dworek modrzewiowy. Majątek po Kołłątaju odziedziczyła jego córka Maria Wężykowa Sikorska, a następnie przekazała go na rzecz Zakładu dla Ociemniałych we Lwowie. Taki stan utrzymał się do drugiej wojny. Po wojnie majątek został upaństwowiony.

Trześniów początkowo należał do parafii Jasionów. Gdy w 1590 r. dziedzic Jasionowa przekazał kościół na zbór ariański, mieszkańcy Trześniowa wybudowali kościół drewniany pw. Św. Stanisława Biskupa Męczennika. Świątynię tę rozebrano           w 1898 r., a w jej miejsce wybudowano nowy, ceglany kościół. W 1913 r. została utworzona samodzielna parafia rzymsko-katolicka w Trześniowie. Do nowego kościoła przeniesiono niektóre elementy wyposażenia, m.in. ołtarz barokowy, obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, chrzcielnicę oraz najstarszy gotycki obraz z Chrystusem Bolesnym, Matką Boską, św. Stanisławem i św. Wojciechem.

 

Szkolnictwo w XIX i na początku XX wieku

 

Źródłem wiedzy o funkcjonowaniu trześniowskiej szkoły w XIX w. jest kronika szkolna
założona w 1888 r.  przez Jana Henryka Remera. Nauczyciel rozpoczął jej pisanie 10 lipca 1888 r.

Strona tytułowa Kroniki

 

Autor kroniki uskarża się, że we wsi nie było budynku szkoły ani należycie przygotowanych nauczycieli. W latach 1820 - 1825 nauki udzielał we własnym domu grabarz Cysarz Walenty. Po nim czynnością tą zajęli się głównie księża i organiści.

W 1880 r. gmina zakupiła domek przeznaczony na mieszkanie dla nauczyciela. Sala szkolna znajdowała się na organistówce. Było to pomieszczenie małe i bardzo zniszczone. Gdy  Jan Henryk Remer zobaczył stan sali klasowej, zwołał Radę Szkolną Miejscową i reprezentację gminną. Przekonał zebranych o konieczności budowy nowej szkoły.

W grudniu 1884 r. zaczęto zwozić materiał na budowę.

Remer pracował w szkole w Trześniowie od 1883 r. do 1905 r.. Kronikę napisał jednak tylko do 1884 r. Z późniejszego zapisu pana Żaczka dowiadujemy się, że drewnianą szkołę wybudowano w 1885 r.

 

Szkoła w latach 1885 – 1947

 

Budynek ten, usytuowany w kierunku wschód-zachód, przepołowiony szeroką sienią, po zachodniej stronie mieścił dwa mieszkania dla nauczycieli, po stronie wschodniej były dwie sale lekcyjne. W jednej - południowej, naukę pobierały rano razem dzieci z klasy drugiej i trzeciej, a po godzinie trzynastej - dzieci z klasy pierwszej. W sali północnej uczyły się jednocześnie klasa czwarta i piąta. System nauki był bardzo prosty. Gdy z jedną klasą nauczyciel prowadził lekcje ustnie, druga w tym czasie opracowywała zagadnienie pisemnie.

Wiosną 1910 r. zabrano się energicznie za prace związane z budową nowej szkoły. Tymczasem stało się coś takiego, co opóźniło realizację planów.

20 maja 1910 r. w jednej z zagród wybuchł pożar. Panująca w tym roku susza i silny wiatr spowodowały, że w przeciągu niespełna dwóch godzin spaliło się 72 zagrody. Szalejący żywioł pędził aż prawie do granicy z Haczowem. Na długości dwóch kilometrów zostały tylko zgliszcza.

W dwa lata później utworzono ochotniczą straż pożarną, miedzy innymi z inicjatywy późniejszego generała Bronisława Prugara.

Wobec takiego nieszczęścia odłożono budowę szkoły, ale jej nie zaniechano.

Czas I wojny światowej 

 

Rok szkolny 1914/1915 wcale się nie rozpoczął. Wybuchła I wojna światowa. Szkoła do maja 1915 r. stała się kwaterą dla wojsk rosyjskich. Następnie w szkole urządzono szpital operacyjny.

Nauka w późniejszych latach odbywała się wprawdzie stale, ale nie przynosiła większych korzyści. Często dzieci zamiast iść do szkoły, ciężko pracowały w gospodarstwie, zastępując ojców.

 

Okres międzywojenny

 

W latach trzydziestych rok szkolny rozpoczynał się około 20 sierpnia, pierwsze półrocze kończyło się przed Bożym Narodzeniem, a rok szkolny około 15 czerwca. Przy rozdaniu świadectw starano się wyróżniać najlepszych uczniów. Czasem były to tylko obrazki od księdza proboszcza lub książki zakupione przez Radę Szkolną. W szkole obchodzono uroczystości państwowe: Rocznice Odsieczy Wiedeńskiej, Święto 3 Maja, 11 Llistopada, Imieniny Marszałka Piłsudskiego czy później Imieniny Prezydenta Mościckiego. W obchodach często brała udział ludność wsi.

W październiku 1936 r. kierownictwo szkoły objął Józef Żaczek. Oprócz niego uczyły: Katarzyna Wojnowska i Anna Żaczkowa. W 1936 r. odżyła chęć wybudowania nowej szkoły.

W 1937 r. wyprowadzono mury piwniczne  i suterenowe, w 1938 r. wybudowano parter, a wiosną 1939 r. - piętro.

Szkoła w 1940 r.

Na pierwszym planie budynek starej szkoły, w tle – mury nowej.

 Szkoła w 1940 r.

 

Czas okupacji

8 września 1939 r. wojska niemieckie zajęły Trześniów i kwaterowały w salach szkolnych przez jesień i zimę 1939/40 r., niszcząc część zgromadzonego materiału.

Godna podziwu była postawa mieszkańców w czasie wojny. Jesienią 1939 r. i wiosną 1940 r. pokryto nową szkołę ocynkowaną blachą. W latach 1940-43 Komitet Budowy w dalszym ciągu zbierał po wsi pieniądze i kupował za nie potrzebne materiały.

Z powodu wybuchu wojny oraz w związku z tym, że w szkole kwaterowały wojska okupacyjne, nastąpiła przerwa w nauce do     1 kwietnia 1940 r. W czasie wojny nauka odbywała się w starym budynku szkoły (jeśli nie przebywały tam wojska niemieckie), w budynku wiejskim (po wojnie był tam urząd pocztowy) lub w wynajętych izbach wiejskich domów. Władze okupacyjne mianowały nauczycieli według własnego uznania. Kierownik tutejszej szkoły - Józef Żaczek od 1 kwietnia 1940 r. został przeniesiony do szkoły w Domaradzu, ale na prośbę Komitetu Budowy Szkoły przywrócono go z powrotem do Trześniowa.

Okupant wyrzucił z programu szkolnego historię, geografię, podręczniki do języka polskiego, na miejsce których wprowadził czasopismo „Ster".

 

Druga połowa XX w.

 

Jak napisał w kronice Pan Żaczek, nauka w tutejszej szkole utrzymywała się na dość dobrym poziomie. Część młodzieży kontynuowała ją w szkołach średnich i zawodowych. Rzadko się zdarzało, by któryś z absolwentów nie zdał egzaminu wstępnego do szkoły ponadpodstawowej. Z końcem roku szkolnego 1968/69 Państwo Żaczkowie przeszli na emeryturę i wyjechali z Trześniowa. Kierownikiem szkoły został Stanisław Gładysz, który pracował na tym stanowisku do czerwca 1979 r.

Kolejnym dyrektorem była mgr Władysława Kaczor do 1992 r., następnie mgr Alina Prorok. Za jej dyrektorowania w latach 1993 - 1995 przeprowadzono kapitalny remont budynku, a 13 września 1997 r. szkoła otrzymała sztandar oraz imię Generała Bronisława Prugara-Ketlinga, syna trześniowskiej ziemi. Od 1 września 2017 r. funkcję dyrektora szkoły pełni pani mgr Joanna Kaczor.

 

Szkoła obecnie

 

Po reformie oświaty w 1999 r. oprócz szkoły podstawowej, w Trześniowie zaczęło funkcjonować gimnazjum. Początkowo jako Filia Gimnazjum w Haczowie. W 2002 r. powstał Zespół Szkół w Trześniowie.

Wielkim wydarzeniem była uroczystość otwarcia nowo wybudowanej sali gimnastycznej we wrześniu 2008 r. i boiska wielofunkcyjnego w maju 2014 r.

Od 1 września 2017 r. Zespół Szkół w Trześniowie został przekształcony w Szkołę Podstawową im. gen. B. Prugara-Ketlinga.

Szkoła od 1947 r.

 Szkoła od 1997 r.

 

 

Obecny wygląd szkoły

 

Nauczyciele trzesniowskiej szkoły w latach 1745-2019

1. Szymon Sondecki – rektor szkółki parafialnej w okresie samodzielności parafii (1591-1646). W 1745 r. zachowała się pierwsza wzmianka o istnieniu szkółki parafialnej w dokumentach po wizytacji parafii.

2. wikariusz p. Daniel Karol Lipiński OFM – w latach 1810-1820

3. grabarz Walenty Cysarz – w latach 1820-1825

4. organista Ryglewicz – w latach 1825-1830

 

W latach 1830-1836 brak nauczyciela

 

5.  ks. Kacper Winnicki – w latach 1836-1846

6. ks. Antoni Kossak – w latach 1846-1846

7. ojciec ks. Józefa Dąbrowskiego – w latach 1849-1854

8. organista Antoni Frydrych – w latach 1854-1863

9. Michał Ciepliński – w latach 1863-1865

10. Józef Baczyński – w 1865 r.

11. organista Józef Puchała – w latach 1865-1866

12. organista Paweł Mermon – w latach 1866-1878

 

W latach 1878-1879 brak nauczyciela

 

13. Franciszek Krogulski – 1879-1882

 

Od 1882 r. do 26 listopada 1883 r. brak nauczyciela

 

14. Jan Henryk Remer – 27 listopada 1883 r. – październik 1905 r.

15. Michał Ochędużko (Ochęduszko) – w latach 1905-1906

16. pan Ry6dosz – w latach 1905-1906

17. Szymon Urbanek – 1906 r. – maj 1915 r.; 1 stycznia 1919 r. – 1 czerwca 1935 r.

18. Bronisław Wykus – w latach 1906-1915

19. Katarzyna Wojnowska – w latach 1907-1939

20. Jadwiga Jastrzębska – w latach 1915-1939

21. Anna Korczówna – w latach 1931-1933

22. Maria Wojtasiewicz – w latach 1935-1936

23. Julian Wirstiuk – w latach 1935-1936

24. Józef Żaczek – w latach 1936-1940 i 1941-1969

25. Anna Żaczek – w latach 1936-1969

26. Andrzej Toczek – w latach 1940-1941

 

Od 1 września 1939 r. do 31 marca 1940 r. przerwa w nauce

 

27. Irena Szymkowiak – w latach 1939-1943

28. Róża Wojtuń – w latach 1939-1945

29. Sabina Toporowicz – w latach 1944-1945

30. Felicja Mazur – w latach 1944-1973

 

W ciągu 25 lat od zakończenia wojny w trześniowskiej szkole pracowali:

 

31. Władysław Skopiński

32. Józefa Jarosz (Skopińska)

33. Zbigniew Zborowski

34. Romana Mossoczy

35. Wiesława Florczak

36. Janina Niemczyk

37. Felicja Knurek

38. Maria Nędza-Zgłobicka

39. Alina Szuba-Wilusz

40. Zofia Rodzinka

41. Zofia Pniewska

42. Czesława Bojnowska

43. Irena Patla

44. Maria Rymarowicz- Rodzinka

45. Stanisław Florek

46. Bolesław Gawroński

47. Kazimierz Barć

48. Tadeusz Leń

49. Jadwiga Myrta

50. Krystyna Kołodziejczyk – 1 września 1962 r. – 31 sierpnia 1986 r.

51. Adam Borek – 1 rześnia 1967 r. – 31 sierpnia 1976 r.

52. Maria Zimmerman (Wojtoń) – 1 września 1967 r. – 31 sierpnia 1983 r.

53. Barbara Styś (Kaczor) – 1 września 1968 r. – 15 marca 1987 r.

54. Zofia Mazur – w latach 1969-1971

55. Stanisław Gładysz – 1 września 1969 r. – 31 sierpnia 1979 r.

56. Zofia Przybyła – 1 września 1969 r. – 31 sierpnia 1983 r.

57. Władysława Kaczor – 1 września 1969 r. – 31 sierpnia 1997 r.

58. Józefa Pawlikowska – 1 września 1970 r. – 31 sierpnia 1988 r.

59. Zofia Ciołek – 1 września 1972 r. – 31 sierpnia 1985 r.

60. Zofia Madej – w latach 1975-1976

61. Elżbieta Sabik (Wojtoń) – 23 sierpnia 1976 r. – 31 sierpnia 2007 r.

62. Zdzisława Siudyła – luty 1981 r. – czerwiec 1981 r.

63. Wanda Knurek – w latach 1972-1973

64. Małgorzata Szuber – 1 września 1979 r. – 31 sierpnia 1982 r.

65. Maria Kaczor (Prugar) – w latach 1978-1979

66. Bożena Anyszewska – 1 września 1980 r. – 31 sierpnia 1991 r.

67. Barbara Prugar (Tasz) – 1 września 1981 r. – 31 sierpnia 2001 r.

68. Maria Wojtuń – 1 września 1981 r. – 31 sierpnia 1982 r.

69. Alina Prorok – 1 września 1982 r. – 31 sierpnia 2017 r.

70. Mariusz Rymarowicz – 1 września 1982 r. – luty 1989 r.   

71. Teresa Rolniak – 1 września 1983 r. – 31 sierpnia 1989 r.

72. Jadwiga Prorok (Dusza) – 1 września 1984 r. – 31.08.2023 r.

73. Dorota Witek (Ladzińska) – 1 września 1984 r. – 31.08.2023 r.

74. Bogdan Nycz – 1 września 1984 r. – 31 sierpnia 1986 r.

75. Anna Rogoz – 1 września 1985 r. – 31 sierpnia 2000 r.

76. Maria Wermińska – 1 września 1986 r. – 31 sierpnia 2012 r.

77. Waldemar Kośmider – 1 września 1986 r. – 31 sierpnia 1987 r.

78. Marzanna Pańko-Wojtowicz – 1 września 1988 r. – 31 sierpnia 1991 r.

79. Grażyna Rado – 1 września 1988 r. – 13 stycznia 1997 r.

80. Beata Łotuszka – 1 września 1989 r. – nadal

81. Urszula Haduch – od września do listopada 1989 r.

82.Piotr Lorens – w latach 1989-1990

83. Waldemar Cecuła – 1990-1991

84. Beata Kielar (Boczar) – 1 września 1990 r. – 31 sierpnia 2012 r.

85. Renata Kaczor (Stelmach) – 1 września 1990 r. – 28 lutego 2011 r.

86. ks. Marek Krupa – 1 września 1990 r. – 28 kwietnia 1998 r.

87. Marek Kurcoń – 1 września 1991 r. – nadal

88. Janusz Tys – 1 września 1991 r. – nadal

89. Krystyna Wojtoń – 1 września  1991 r. – 31 sierpnia 2018 r.

90. ks. Marian Ruszała – 1 września 1991 r. – 31 sierpnia 1993 r.

91. Henryk Ostap – 1 września 1992 r. – 31 sierpnia 2007 r.

92. Renata Sieńczak – rok szkolny 1992/1993

93. ks. Robert Płachta – 1 września 1993 r. – 31 sierpnia 1995 r.

94. Stanisław Wojtoń – 1 wrzesnia 1994 r. – 31 sierpnia 2001 r.; 10 lutego 2015 r. – 22 czerwca 2018 r.;                       19 listopada 2018 r. – 21 czerwca 2019 r.; 4 listopada 2019 r. - 26 czerwca 2020 r.

95. ks. Ireneusz Karpiński – 1 września 1995 r. – 31 sierpnia 1997 r.

96. Zofia Hebda – 13 stycznia 1997 r. – 18 lipca 1997 r.

97. Elżbieta Prorok (Płonka) – 1 września 1997 r. – nadal

98. Matylda Wojtuń – 1 września 1997 r. – 31 sierpnia 1999 r.; 14 września 2007 r. – 31 sierpnia 2008 r.

99. ks. Robert Adamski – 1 września 1997 r. – 31 sierpnia 1998 r.

100. Marta Wojtowicz – 16 lutego 1998 r. – 11 lipca 1998 r.

101. ks. Jan Wilusz – 1 września 1998 r. – 31 sierpnia 2004 r.

102. ks. Kazimierz Stachyra – 1 września 1998 r. – 31 sierpnia 1999 r.

103. Monika Hanus – 1 września 1999 r. – 31 sierpnia 2004 r.

104. ks. Marian Fortuna – 1 września 1999 r. – 31 sierpnia 2000 r.

105. ks. Zbigniew Szepieniec – 1 września 2000 r. – 31 sierpnia 2001 r.

106. Jolanta Cwynar-Kiełbasa – 1 września 2001 r. – 31 sierpnia 2019 r.

107. Małgorzata Knurek – 1 września 2001 r. – 31 sierpnia 2012 r.; 1 września 2018 r. – nadal

108. Joanna Pojnar (Kaczor) – 1 września 2002 r. – nadal

109. Jolanta Nycz – 1 września 2002 r. – 31 sierpnia 2005 r.

110. Piotr Śliwka – 1 września 2002 r. – 30 września 2018 r.

111. Grzegorz Sobota – 1 września 2002 r. – 31 sierpnia 2003 r.

112. Donata Rozum – 1 września 2003 r. – 31 sierpnia 2004 r.; 31 sierpnia 2005 r. – 22 czerwca 2018 r.

113. Kamila Czajka – 1 marca 2004 r. – 25 czerwca 2004 r.; 1 września 2004 r. -23 czerwca 2006 r.

114. Magdalena Kruczek – 1 września 2004 r. – nadal

115. ks. Jan Cag – 1 września 2004 r. – 31 sierpnia 2013 r.

116. Dariusz Sajdak – 2 listopada 2004 r. – 24 lipca 2005 r.

117. Katarzyna Boczar – 2 listopada 2004 r. – 24 lipca 2005 r.

118. Monika Rachwał – 25 listopada 2004 r. – 20 lipca 2005 r.

119. Beata Hędrzak (Rymarowicz) – 1 września 2005 r. – nadal

120. Maciej Domaradzki – 1 września 2006 r. – 3 stycznia 2010 r.

121. Halina Szajna – 1 września 2006 r. – 1 grudnia 2006 r.

122. Ewelina Wolańska – 1 września 2007 r. – 31.08.2021 r.

123. Bogusław Malinowski – 1 września 2007 r. – nadal

124. Małgorzata Szmyd – 3 września 2007 r. – 21 grudnia 2007 r.; 2 stycznia 2008 r. – 11 stycznia 2008 r.

125. Anna Bok – 19 listopada 2007 r. – 21 czerwca 2008 r.

126. Florentyna Prorok (Kucharska) – 1 września 2008 r. – 31 sierpnia 2009 r.; 1 września 2015 r. – 29 listopada 2015 r.

127. ks. Jacek Wajda – 1 września 2008 r. – 15 marca 2009 r.

128. Dominika Bobola – 12 stycznia 2009 r. – 4 lipca 2009 r.; 1 września 2023 r. - nadal

129. Magdalena Wojtowicz – 19 października 2009 r. – 17 marca 2010 r.

130. Jolanta Kaczkowska – 1 września 2010 r. – nadal

131. Anna Wermińska (Wermińska-Smoleń) – 1 września 2012 r. – nadal

132. Anetta Górecka – 1 września 2012 r. – 31 sierpnia 2014 r.

133. Agata Mika – 4 września 2012 r. – 10 marca 2013 r.; 1 września 2014 r. – 26 czerwca 2015 r.; 1 września 2015 r. – 21 października 2015 r.; 1 września 2016 r. – 23 czerwca 2017 r.; 1 września 2017 r. – 22 czerwca 2018 r.; 1 września 2018 r. – 21 czerwca 2019 r.; 1 września 2019 r. - 26 czerwca 2020 r.; 1 września 2020 r. - 31.08.2023 r.

134. ks. Witold Szmyd – 1 września 2013 r. – 31 sierpnia 2019 r.; 1 września 2021 - 31 sierpnia 2022 r.

135. Dorota Smoleń – 1 września 2014 r. – 26 czerwca 2015 r.; 1 września 2015 r. – 24 czerwca 2016 r.; 12 lutego 2018 r. – 20 kwietnia 2018 r.; 3 września 2018 r. – 21 czerwca 2019 r.; 1 września 2019 r. - nadal

136. Agnieszka Przybyła – 1 września 2015 r. – 24 czerwca 2016 r.

137. Paulina Szurlej – 9 listopada 2015 r. – 24 czerwca 2016 r.

138. Patryk Prorok – 1 września 2016 r. – 31 sierpnia 2018 r.

139. ks. Michał Szubra – 1 września 2018 r. - 31 sierpnia 2022 r.
140. ks. Władysław Pucia - 1 września 2019 r. - 31 sierpnia 2020 r.
141. Edyta Gefert - 1 września 2020 - 31 sierpnia 2022 r.
142. Wioletta Prach - 1 września 2021 r. - nadal
143. Magdalena Zimoń - 23 marca 2022 r. - 1 stycznia 2023 r.; 1 września 2023 r. - nadal
144. ks. Radosław Kwolek - 1 września 2022 r. - nadal
145. Iwona Wójcik - 1 września 2022 r. - nadal
146. Małgorzata Piotrowska - 1 września 2023 r. - nadal